Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatı, yalnızca Türkiye’de değil, dünyanın dört bir yanında derin bir yankı uyandırdı. 10 Kasım 1938 sabahında Dolmabahçe Sarayı’ndan yükselen acı haber, kısa sürede dünya basınında manşetlere taşındı.
O dönemin gazeteleri, farklı dillerde, farklı kültürlerde aynı duyguyu dile getirdi: Atatürk artık yoktu; ancak ardında bıraktığı fikirler, reformlar ve özgürlük anlayışı, yalnızca Türkiye’nin değil, insanlığın geleceğini de şekillendirmişti.
Dünya Basını Atatürk İçin Ne Yazdı?
Atatürk’ün ölümü sonrası yayımlanan haberlerde ortak bir vurgu vardı: “Bir çağ kapanıyor, yeni bir dünya başlıyor.” İngiltere’den Amerika’ya, Avustralya’dan Japonya’ya kadar onlarca gazete, Mustafa Kemal Atatürk’ün devrimci kimliğini, modernleşme vizyonunu ve insana olan inancını övgü dolu cümlelerle anlattı.
İngiltere’nin The Times gazetesi, “Modern Türkiye’nin kurucusu Kemal Atatürk’ün ölümü dünya gündeminde” başlığıyla duyurduğu haberde, Atatürk’ün askeri başarılarının yanında, Türkiye’yi yeniden inşa eden vizyonuna dikkat çekti. The Observer ise, “Çağımızda hiçbir isim Atatürk’ün adı kadar büyük saygı yaratmadı” diyerek, dünya siyasetinde eşi benzeri olmayan bir lideri andı.
Avrupa basınında Atatürk: “Bir ulusu yeniden yarattı”
Fransa, İtalya, Almanya ve Belçika gazeteleri, Atatürk’ün yalnızca bir devlet adamı değil, bir çağın dönüm noktası olduğunu yazdı. Le Figaro, “İnkılaplarıyla modern Türkiye’yi yeniden inşa eden Cumhurbaşkanı Atatürk öldü” ifadelerini kullanırken; Paris-Le Temps gazetesi, “Atatürk, bir milleti birkaç yılda çağdaşlaştırma mucizesini göstermiştir” başlığıyla saygı duruşunda bulundu.
İtalya’nın önde gelen gazetelerinden La Stampa, “Türkiye’nin laikliği benimsemesinin ve modernleşmesinin öncüsüydü” sözleriyle, onun reformlarının Avrupa’nın da ilham kaynağı olduğunu yazdı. Avusturya’nın Neue Freie Presse gazetesi ise, “Büyük düşüncelerin adamı, bir devlet mimarıydı” diyerek, Atatürk’ü bir fikir önderi olarak tanımladı.
Amerika ve Uzak Doğu’dan yansımalar: “Asker olarak büyüktü, devlet adamı olarak daha büyüktü”
Atlantik’in öte yakasındaki gazeteler de Türkiye’nin yasını paylaştı. The New York Times, “Modern Türkiye’nin kurucusu Kemal Atatürk öldü. Türkiye’yi baştan inşa etmişti” manşetiyle duyurduğu haberde, devrimlerin ardındaki kararlılığı öne çıkardı.
Japonya’nın Japan Times gazetesi, “Asker olarak büyüktü, fakat devlet adamı olarak daha büyüktü” sözleriyle, Atatürk’ün liderliğini tarihsel bir ölçüye oturttu. Avustralya’da The Sydney Morning Herald, “Çanakkale’den modern Türkiye’nin liderliğine uzanan bir yol” başlığıyla, onun askeri kahramanlıktan devlet kuruculuğa giden olağanüstü yolculuğunu anlattı.
Komşu ülkeler ve bölge basını: “O, bütün bir tarihin seyrini değiştirdi”
Yakın coğrafyadaki ülkeler de Atatürk’ün kaybını bir dönüm noktası olarak gördü. Lübnan’ın Ennehar gazetesi, “Atatürk, dünyanın çok nadir yetiştirdiği dâhilerden biriydi. O, bütün bir tarihin seyrini değiştirdi” sözleriyle onun evrensel etkisini vurguladı.
İran basınında yer alan Tahran Gazetesi ise, “Atatürk gibi dehalar sadece görünüşte ölür. Eserleriyse daima hayattadır” ifadeleriyle ölümsüzlüğüne dikkat çekti. Yunanistan’ın Messager D’Athenes gazetesi de, “Pek çok devrimci görüldü. Fakat hiçbiri Atatürk’ün cesaret ettiği ve muvaffak olduğu şeyi yapamadı” diyerek, eski bir savaş rakibinden gelen saygı dolu satırlarla tarihe geçti.
Atatürk’ün ardından dünya basınının ortak sesi, bir ulusun yasını evrensel bir hayranlığa dönüştürdü. O, yalnızca Türk milletinin değil, insanlığın ilerleme arzusunun da sembolüydü. Bugün, 10 Kasım’larda yalnızca Türkiye değil, birçok ülke de bir fikir adamını, bir barış liderini, bir modernleşme öncüsünü anmaya devam ediyor.
