2025 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçları açıklandı ve tartışmalar devam ediyor. Üniversite adayları arasında bu yıl dikkat çeken gelişme, tercih yapmayan lise son sınıf öğrencilerinin rekor seviyeye ulaşması oldu. Bu durum, hem kontenjan daralmaları hem de öğrencilerin bilinçli olarak mezuna kalma eğilimiyle açıklanıyor.
Resmî veriler, lise son sınıf öğrencilerinin yaklaşık yarısının tercih hakkına sahip olmasına rağmen üniversite tercihinde bulunmadığını ortaya koyuyor. Bu gelişme, YKS’nin yanı sıra Türkiye’de yükseköğretim politikaları ve kontenjan planlaması açısından da tartışma yarattı. Güncel veriler Antalya Haber üzerinden de takip edilebiliyor.
Tercih yapmayan öğrencilerin sayısal verileri
Hürriyet Gazetesi yazarı Nuran Çakmakçı’nın aktardığı bilgilere göre, 2024-2025 eğitim öğretim yılında lise son sınıfta okuyan 1 milyonu aşkın öğrenciden 840 bini YKS’ye başvurdu. Ancak 27 bin 791 öğrenci sınava katılmadı ya da yeterli puan elde edemedi. Sonuç olarak, puanı hesaplanan ve tercih hakkı kazanan aday sayısı 812 bin 210 olarak kayıtlara geçti.
Bu adayların ise yalnızca 394 bin 450’si tercih yaptı. Kalan 417 bin 760 öğrenci, yani yüzde 51,5’i tercih bildiriminde bulunmadı. Bu veriler, lise son sınıf öğrencilerinin üniversite tercihinde bulunma oranının giderek azaldığını gösteriyor.
Tercih yapılan programlar ve yerleşme oranları
Tercih yapan öğrenciler arasında 133 bin 700 kişi lisans programlarına, 87 bin 740 kişi ise önlisans programlarına yerleşti. Açıköğretim programlarına yerleşenlerin sayısı ise 12 bin 971 olarak kaydedildi. Lisans programlarına yerleşenlerin oranı yüzde 16, önlisans programlarına yerleşenlerin oranı ise yüzde 10 civarında gerçekleşti.
Bu rakamlar, kontenjanların azalması ve talebin yüksekliği nedeniyle birçok öğrencinin üniversiteye yerleşemediğini ortaya koyuyor. Resmî ÖSYM sitesi üzerinden yayımlanan raporlar da bu tabloyu doğruluyor.
Mezuna kalma eğilimi yükseliyor
Son yıllarda adaylar arasında mezuna kalma eğilimi artış gösteriyor. 2024’te tercih yapan öğrencilerin oranı yaklaşık yüzde 50 iken, 2023’te bu oran yüzde 55, 2022’de ise yaklaşık yüzde 60 seviyesindeydi.
Uzmanlar, öğrencilerin bilinçli olarak bir yıl daha hazırlanmayı tercih ettiğini belirtiyor. Üniversite sınavında istediği başarıyı elde edemeyen ya da yeterince hazırlanamayan adaylar, bir sonraki yıl için yoğun bir çalışma programı planlıyor. Bu durum, Türkiye’de üniversite kapısındaki yığılmanın nedenlerinden biri olarak değerlendiriliyor.
Geçmiş yıllarla karşılaştırma ve analiz
YKS tercihlerinde gözlenen düşüş, hem kontenjan planlaması hem de ekonomik ve sosyal faktörlerle açıklanıyor. Öğrenciler, maliyet ve gelecek planlaması nedeniyle bazı durumlarda tercih yapmayı erteleyebiliyor.
Öte yandan, mezuna kalmayı tercih eden öğrenciler, bir sonraki yıl daha iyi bir sıralama elde etmeyi hedefliyor. Bu eğilim, yükseköğretim sisteminde “sıralama avantajı ve planlı hazırlık” yaklaşımının giderek yaygınlaştığını gösteriyor.
Üniversite adayları için kritik uyarılar
Öğrencilerin tercih süreçlerinde dikkatli olması gerekiyor. Tercih hakkı bulunan adaylar, kontenjanları ve program şartlarını göz önünde bulundurmalı. Üniversite tercihlerini doğru değerlendirmeyen öğrenciler, gelecek yıl tekrar sınava girme zorunluluğu ile karşılaşabilir.
