İhtiyaç kredisi, konut kredisi veya yeni bir kredi kartı... Bankaların kapısını çalan milyonlarca vatandaşın karşısına ilk çıkan engel, düşük kredi notu oluyor. Finansal bir karne niteliğinde olan bu puan, bankaların size "güvenilir" gözüyle bakıp bakmayacağını belirleyen ana faktördür.
Peki, bankalar nezdinde 'riskli' gruptan 'güvenilir' gruba geçmek mümkün mü? Kredi notu (Findeks puanı) tam olarak nedir ve hangi etkenlere göre belirlenir? Düşük nota sahip vatandaşların bu puanı yükseltmek için atması gereken adımlar ve bankaların en çok dikkat ettiği o 5 önemli tüyo...
Kredi notu nedir ve neden bu kadar önemlidir?
Kredi notu, bireylerin bankacılık ürünlerindeki (kredi, kredi kartı vb.) ödeme alışkanlıkları, borçluluk durumları ve finansal geçmişlerine dayanarak hesaplanan sayısal bir puandır. Türkiye'de bu puanlama sistemi, Findeks (Kredi Kayıt Bürosu - KKB) tarafından yönetilmektedir.
Bu puan, 1'den 1900'e kadar değişir. Puanınız ne kadar yüksekse, bankalardan kredi veya kredi kartı alma ihtimaliniz o kadar artar. Sadece bu da değil; düşük bir puan, onay alsanız bile size daha yüksek faiz oranları teklif edilmesine neden olur. Yüksek bir kredi notu ise, daha düşük faizle borçlanmanın kapısını açar.
Puanı etkileyen ana faktörler: Borç ve ödemeler
Kredi notu hesaplamasında aslan payı (%35-40) 'kredi ve kredi kartı ödeme düzenine' aittir. Kredi kartı ekstrelerinin son ödeme tarihini geçirmek, asgari tutarını bile ödememek veya kredi taksitlerini geciktirmek, puanı en hızlı düşüren eylemlerdir. Bankalar için en önemli kriter, "zamanında ödeme" alışkanlığıdır.
İkinci en önemli etken (%25-30) 'mevcut borçluluk' durumudur. Tüm kredi kartlarınızın limitlerinin sonuna kadar dolu olması, birden fazla ihtiyaç kredisi borcunuzun bulunması, bankalar tarafından 'aşırı borçlu' ve 'riskli' olarak algılanır. Özellikle kredi kartı limitinin tamamını değil, %30-40'ını kullanmak puanı olumlu etkiler.
Kredi notu yükseltmek için uzmanından 5 kritik tüyo
Finans uzmanları, kredi notu yükseltmenin bir gecede olmayacağını, bunun bir maraton olduğunu belirtiyor. Puanı artırmak için sabırlı ve disiplinli bir finansal yönetim şarttır. Uzmanların "mutlaka yapın" dediği 5 kritik adım bulunmaktadır.
1) Düzenli Ödeyin: Tüm faturalarınızı ve borçlarınızı son ödeme tarihini geçirmeden ödeyin. Gerekirse otomatik ödeme talimatı verin. 2) Borcu Azaltın: Kredi kartı borçlarınızın asgari tutarını değil, tamamını ödemeye çalışın. Mümkünse mevcut borçlarınızı (kredi kartı/kredi) azaltın. 3) Finansal Hareket Yaratın: Hiç kredi kartı veya kredi kullanmamak da puanı olumsuz etkiler. Düşük limitli bir kredi kartı alıp, düzenli kullanarak ve tamamını ödeyerek bir geçmiş yaratın. 4) Sık Başvuru Yapmayın: Sürekli kredi başvurusunda bulunmak ve 'ret' cevabı almak, puanı hızla düşürür. 5) Kullanılmayan Kartları Kapatın: Kullanmadığınız, atıl duran kredi kartlarını kapatmak, toplam borçluluk limitinizi düşüreceği için puanınıza olumlu yansıyabilir.
Vatandaşlar 'riskli' grupta olmaktan şikayetçi
Sosyal medyada ve şikayet platformlarında en çok dile getirilen konulardan biri de düşük kredi notu mağduriyeti. Birçok vatandaş, geçmişte yaşadığı küçük bir gecikme nedeniyle puanlarının "riskli" (genellikle 1100 puan altı) seviyeye düştüğünü ve acil nakit ihtiyaçlarında dahi bankalardan destek alamadıklarını belirtiyor.
Özellikle Antalya gibi turizm ve ticaretin kalbi olan, nakit akışının hızlı olduğu şehirlerde, esnaf ve vatandaşlar için finansal esneklik büyük önem taşıyor. Bankaların katı kredi politikaları ve yüksek faizlere ek olarak düşük kredi notu engeli, birçok kişinin ticari veya bireysel planlarını ertelemesine neden oluyor.
Sonuç olarak, kredi notu (Findeks puanı), bankalarla olan ilişkinizin temelini oluşturur. Puanı yükseltmek için borçları düzenli ödemek, toplam borçluluğu azaltmak ve gereksiz kredi başvurularından kaçınmak en etkili yöntemlerdir.
Antalya ve Türkiye gündemine dair en güncel ekonomi haberleri, bankacılık rehberleri ve 'Nasıl Yapılır?' dosyaları için Antalya Haber'i takip etmeye devam edin.