İslamî ibadet hayatında önemli bir yeri olan tilavet secdesi, Kur'an-ı Kerim'in belirli ayetleri okunurken veya bu ayetler dinlenirken yerine getirilmesi gereken vacip bir ibadettir. Tilavet secdesi, Allah'ın büyüklüğü karşısındaki teslimiyeti ve secde ayetlerinin manasına olan saygıyı ifade eder. Kur'an-ı Kerim'de toplam 14 yerde tilavet secdesi bulunmaktadır. Bu haberimizde, tilavet secdesinin tam ve doğru bir şekilde nasıl yapılacağını, arka arkaya secde etme durumundaki hükümleri ve bu ibadetin gerektirdiği şartları detaylı olarak açıklıyoruz.
Tilavet secdesinin şartları ve genel yapılışı
Tilavet secdesi, namazın bir parçası olmamakla birlikte, namazın geçerli olmasını sağlayan tüm şartları gerektirir.
A. Tilavet Secdesi Şartları
Tilavet secdesini yapacak kişinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
-
Maddi Temizlik: Bedenin, elbisenin ve secde edilecek yerin temiz (necasetten arınmış) olması.
-
Manevi Temizlik: Abdestli olmak.
-
Yön: Kıbleye dönmek.
-
Niyet: Secdeyi yapmaya niyet etmek.
B. Tilavet Secdesi Nasıl Yapılır? (Tek Secde Durumu)
Secde ayeti okunduğunda veya işitildiğinde, namaz dışında şu adımlar izlenir:
-
Niyet: Ayakta durarak kıbleye dönülür ve kalben "tilavet secdesi yapmaya niyet ettim" denilir.
-
Tekbir: Elleri kaldırmadan "Allahu Ekber" denilerek doğrudan secdeye gidilir.
-
Secde: Secdede üç defa "Sübhâne Rabbiye'l-A'lâ" denilir.
-
Tekrar Tekbir: "Allahu Ekber" denilerek secdeden kalkılır ve oturulur.
-
Selam veya Oturma: Secdeden kalktıktan sonra selam vermek gerekmez, ancak bazı mezheplerde kısa bir süre oturmak (istirahat oturuşu gibi) tavsiye edilir.
Önemli: Tilavet secdesinde teşehhüt miktarı oturmak veya selam vermek zorunlu değildir.
Kur'an-ı Kerim'deki 14 tilavet secdesi
Kur'an-ı Kerim'de, okuyucunun veya dinleyicinin secde etmesi gereken toplam 14 secde ayeti bulunmaktadır. Bu ayetler, genellikle mushaflarda secde işareti ile belirtilir.
| No | Sure Adı ve Numarası | Ayet Numarası |
| 1 | A'râf Sûresi | 206 |
| 2 | Ra'd Sûresi | 15 |
| 3 | Nahl Sûresi | 50 |
| 4 | İsrâ Sûresi | 109 |
| 5 | Meryem Sûresi | 58 |
| 6 | Hac Sûresi | 18 |
| 7 | Furkân Sûresi | 60 |
| 8 | Neml Sûresi | 26 |
| 9 | Secde Sûresi | 15 |
| 10 | Sâd Sûresi | 24 |
| 11 | Fussilet Sûresi | 38 |
| 12 | Necm Sûresi | 62 |
| 13 | İnşikâk Sûresi | 21 |
| 14 | Alak Sûresi | 19 |
Farklı Görüş: Hanefî mezhebinde Hac Sûresi'ndeki ikinci secde (Ayet 77) ve Sâd Sûresi'ndeki secde (Ayet 24) ihtilaflı olup, Hanefîler Sâd Sûresi'ndeki secdeyi şükür secdesi olarak görürken, Hac Sûresi'ndeki 77. ayeti secde ayeti olarak görmezler. Ancak Şafiî ve diğer mezheplerde secde ayeti sayısı genellikle 15'tir.
Arka arkaya tilavet secdesi nasıl yapılır?
Bir mecliste (aynı yerde ve aynı zamanda) birden fazla secde ayeti okunması veya dinlenmesi durumunda, arka arkaya tilavet secdesi nasıl yapılır sorusu önemlidir.
Kural: Eğer okunan veya işitilen secde ayetlerinin tamamı aynı surede ise (örneğin Bakara Sûresi'ndeki bir ayet), o meclisin sonunda tek bir tilavet secdesi yapmak yeterlidir.
Özel Durum (Farklı Sureler): Eğer mecliste birden fazla farklı sureden secde ayeti okunursa veya dinlenirse, her bir farklı secde ayeti için ayrı ayrı tilavet secdesi yapmak vaciptir.
-
Örnek Uygulama:
-
A'râf Sûresi'nin secde ayeti okundu. Secdeye niyet edilir ve secde yapılır.
-
Hac Sûresi'nin secde ayeti okundu. Kalkılır, tekrar niyet edilir ve bir secde daha yapılır.
-
Bu durum, özellikle Antalya haber gibi bölgelerde Kur'an kursları veya toplu mukabele programları sırasında dikkat edilmesi gereken bir husustur.
Tilavet secdesi, Kur'an'ın manevi dünyasına derin bir saygı ve teslimiyet göstergesidir. Secdenin geçerli olması için abdestli olmak ve kıbleye yönelmek esastır. 14 tilavet secdesi ayetinin okunduğu her farklı sure için ayrı ayrı secde yapılması gerekmektedir. İbadetlerinizi yaparken doğru usule dikkat etmek, teslimiyetinizi tam olarak ifade etmenizi sağlayacaktır.